“ไม่มีอะไรที่จะได้มาง่าย ๆ ก็เสนอเงินเยอะไปเลยสิ คุณก็จะได้แน่”
คอนเซ็ปต์แบบนี้ จะว่าไปแล้วก็ดูเกเรไม่เบา ถือเป็นการตัดหน้าตัดราคาคนอื่น ถ้าเป็นการซื้อขายปกติ แต่ถ้าเป็น “การประมูล” ก็ถือว่าแฟร์ๆ เพราะการประมูล หมายถึง การประกวดราคา ใครที่ให้ราคาที่เยอะที่สุดก็จะเป็นผู้ได้ครอบครองของสิ่งนั้นไปยังไงล่ะ
มนุษย์เราเริ่มประมูลได้ยังไง
Fact: กิจกรรมที่ถูกยอมรับว่าเป็นการประมูลครั้งแรกในหมู่มวลมนุษย์ของเรานั้นมีมาตั้งแต่สมัย 500 ปีก่อนคริสตศักราช เพราะมีการบันทึกไว้ว่า “หากบ้านไหนมีลูกสาว สามารถนำเธอมาขายได้แต่จะต้องถูกประเมินราคาตามความสวยจึงจะสามารถนำมาเรียกราคาได้ หากใครให้ราคาที่สูงสุดก็จะสามารถได้เธอไปครอบครอง” นอกจากการประมูลจะใช้กับสตรีแล้วก็ยังใช้กับทาสด้วย หักมุมดีแท้...
แล้วการประมูลเข้ามาสู่วงการศิลปะได้เมื่อไหร่นะ
ในปี ค.ศ. 1595 ในช่วงปลายศตวรรษที่ 17 ราชกิจจานุเบกษาลอนดอนอ้างอิงว่าได้มีการจัดประมูลงานศิลปะที่ร้านกาแฟและผับทั่วลอนดอน ส่วน Auction House ที่เก่าแก่ที่สุดในโลกชื่อว่า Stockholms Auktionsverk ในประเทศสวีเดน ต่อมาในปี 1674 ก็มี Sotheby's ที่เราพอจะเคยได้ยินซึ่งเป็น Auction House ที่ใหญ่เป็นอันดับสองของโลกได้จัดการประมูลครั้งแรกในปี 1744 ส่วน Christie's ซึ่งเป็นบ้านประมูลที่ใหญ่ที่สุดในโลกตอนนี้นั้นได้ก่อตั้งขึ้นในปี 1766 นั่นเอง
เราลองมาดูเหตุการณ์น่าสนใจในงานประมูลที่ดัง ๆ ในประวัติศาสตร์กัน
แพงสุดตลอดกาลของ Van Gogh
Portrait du Docteur Gachet โดย Vincent Van Gogh ภาพวาดพอร์ตเทรตของนายแพทย์ Paul Gachet ผู้ดูแล Van Gogh ในช่วงปีสุดท้ายของชีวิต ถูกขายให้กับนักสะสมผลงานศิลปะไปที่ราคาสูงถึง 83 ล้านเหรียญสหรัฐ เมื่อปี 1990 ที่ Christie's ในนิวยอร์ก ทำให้เป็นภาพวาดของ Van Gogh ที่แพงที่สุดเท่าที่เคยขายหรือประมูลมา ในภาพนี้ นายแพทย์ Paul Gachet กำลังนั่งที่โต๊ะโดยก้มศีรษะขณะพิงแขน นอกจากนี้เรายังสามารถสังเกตเห็น “ดอกถุงมือจิ้งจอก” (Digitalis) บนโต๊ะซึ่งเป็นสมุนไพรที่ใช้ทำยาสำหรับปัญหาหัวใจของเขาในช่วงเวลานั้น
<< Credit: Van Gogh - Portrait du Docteur Gachet, via Christie's
Banksy, ประมูลยังไงให้โลกจำ
“Love is in the Bin” ซึ่งวาดโดยศิลปินแนวสตรีท อาร์ตชื่อดังของโลก Banksy ซึ่งงานนี้ก็สร้างประวัติศาสตร์การประมูลด้วยการหั่นภาพโดยเครื่องทำลายเอกสารกลางงานประมูลเมื่อปี 2018 เดิมทีผลงานต้นฉบับเป็นภาพของหญิงสาวถือลูกโป่งที่มีชื่อว่า “Girl With Balloon” ถูกประมูลไปได้ถึง 1.4 ล้านเหรียญสหรัฐ แต่ผู้คนก็ต้องตกตะลึง เมื่ออยู่ ๆ เครื่องทำลายเอกสารที่สร้างขึ้นภายในเฟรมก็ถูกเปิดใช้งานทันทีที่การขายเสร็จสิ้นโดยได้หั่นชิ้นงานไปถึงครึ่งงาน เป็นเหตุให้สุดท้ายแล้วภาพดังกล่าวถูกนำกลับเข้ามาประมูลอีกครั้งหลังเปลี่ยนชื่อแล้วก็ถูกดันจนปิดการประมูลครั้งหลังไปได้ถึง 25.4 ล้านเหรียญสหรัฐ โดย Sotheby’s ... ทำหยั่งงี้ได้ด้วยอ่ะ!
<< Credit: via Sotheby's
The KAWS Album สายสตรีทก็เข้าประมูลเหมือนกันนะ
ช่วงเดือนเมษายน 2019 ที่ผ่านมา Sotheby's ฮ่องกง จัดการประมูลที่ได้รับสถิติการประมูลครั้งใหม่ของศิลปินเพราะราคาผลงานได้ดีดทวีมูลค่าขึ้นไปถึง 14 เท่าของราคาเริ่มต้น ผลงานนี้มีชื่อว่า The KAWS Album ซึ่งภาพนี้ถูกประมูลโดย NIGO ผู้มีอิทธิพลด้านสตรีทแวร์ชาวญี่ปุ่นด้วยมูลค่าถึง 14.8 ล้านเหรียญสหรัฐ Kaws นำเสนอภาพลักษณ์วัฒนธรรมป๊อป จุดอ้างอิงคือซิมป์สันยังคงแสดงความเคารพต่อปกอัลบั้มเดอะบีทเทิลส์ 'Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club’. “ไบรอันก้าวขึ้นสู่จุดสูงสุดและเป็นหนึ่งในศิลปินร่วมสมัยที่มีชื่อเสียงที่สุดในโลก ซึ่งทำให้ผมมีความสุขมาก” NIGO กล่าวกับ Sotheby's ในเวลานั้น
<< Credit: Sotheby's
ติดเรทก็ยังมา!
ผลงานประติมากรรม My Lonesome Cowboy, 1998 โดย Takashi Murakami
ที่ถูกกล่าวถึงมากที่สุดคงหนีไมพ้นผลงานติดเรทที่ชื่อว่า “My Lonesome Cowboy” ซึ่งสร้างขึ้นในปี 1998 “ของเหลวในร่างกาย” ในงานของศิลปิน นอกจากนี้ยังเป็นหนึ่งในชิ้นส่วนที่เขาพูดถึงมากที่สุด ตัวการ์ตูนอนิเมะร่างเปลือยกับผมชี้แหลมสีบลอนด์ที่กำลังพ่น “ของเหลวจากร่างกาย” ได้รับความสนใจอย่างมากและยังคงดึงดูดผู้ชมได้อย่างต่อเนื่อง “My Lonesome Cowboy” ปิดการประมูลในราคา 13.5 ล้านเหรียญสหรัฐ ในปี 2008 โดย Sotheby นิวยอร์ก
<< Credit: Takashi Murakami - My Lonesome Cowboy, 1998
คุณป้าลายจุด กับ ฟักทองของเธอ
หลายคนคงเคยเห็นภาพผลงานชุด “Pumpkin” ของศิลปินญี่ปุ่นชื่อดัง Kusama Yayoi มาบ้างแล้ว ผลงานนี้มีออกมาหลายภาพในซีรี่ย์เดียวกัน แต่เราจะมาพูดถึงชิ้นที่ถูกประมูลไปด้วยราคาที่สูงที่สุด นั่นก็คือ “Pumpkin (LPASG)” ซึ่งวาดเสร็จในปี 2013 แสดงให้เห็นฟักทองเหลืองสดใสปกคลุมด้วยลายจุดสีดำบนพื้นหลังสีเข้ม ซึ่งลายจุดนี้เปรียบเสมือนเครื่องหมายการค้าของ Kusama ซึ่งปรากฏอยู่ทั่วไปบนผลงานของเธอ ในเดือนธันวาคม 2021 ผลงานชิ้นนี้ปิดประมูลในราคา 62,540,00 เหรียญฮ่องกง (ประมาณ 7.1 ล้านเหรียญสหรัฐ) ที่ Christie’s ฮ่องกง ซึ่งเป็นหนึ่งในมูลค่าสูงสุดของผลงานเธอเลย
<< Credit: Image © Christie's / Pumpkin (LPASG) © Yayoi Kusama 2013
แล้วบ้านเราล่ะ เค้าประมูลกันบ้างไม๊นะ
ที่หยิบยกตัวอย่างมาหลายผลงานข้างบนเป็นของศิลปินต่างประเทศทั้งหมด ในบ้านเราก็มีการประมูลผลงานศิลปะเหมือนกัน อย่างเช่นเมื่อช่วงเดือนมีนาคม 2022 ที่ผ่านมา Bangkok Art Auction Center ได้จัดประมูลภายใต้ชื่องาน “TO THE MOON” ซึ่งก็มีผลงานที่ถูกประมูลไปมากมายโดยจบไปด้วยมูลค่าประมูลรวมถึง 22,611,880 บาท ผลงานที่น่าจับตามองเป็นผลงานของศิลปินรุ่นใหม่ “ซันเต๋อ - ยศนันท์ วุฒิกรสมบัติกุล” กับผลงาน You’ve Got My Blessing ที่เปิดประมูลที่ 3.5 แสนบาทแต่ราคาดีดไปปิดสูงลิ่วถึง 2,200,000 บาททีเดียวเชียว นับว่าเป็นแรงบันดาลใจให้กับศิลปินรุ่นใหม่ไม่น้อย
Tips: ข้อดีของการประมูลที่คุณอาจยังไม่เคยรู้
อย่างแรกเลย สำหรับ “อาร์ตเลิฟเวอร์” ก็คือ สนามการประมูล เปรียบเสมือน พื้นที่มหัศจรรย์ที่คุณจะสามารถได้เห็นผลงานในตำนาน ซึ่งเอาเข้าจริง ๆ ผลงานบางชิ้นนั้นก็อยู่ในคอลเลกชั่นที่เราไม่สามารถไปดูเองได้ด้วยซ้ำไปเพราะเค้าเก็บไว้เป็น Private Collection นี่ถึงเป็นข้อใหญ่ ๆ เลยว่าทำไมเราถึงควรไปดูงานประมูลศิลปะ
ข้อที่สอง ถ้าเราถูกตาต้องใจกับผลงานของศิลปินดังในดวงใจซักชิ้นหนึ่งที่กำลังแสดงนิทรรศการอยู่ในแกลเลอรี่และอยากได้มาเป็นเจ้าของ อันนี้ก็อาจจะยากหน่อยสำหรับมือใหม่เพราะในแต่ละแกลเลอรีเค้าจะมีรอบ VIP ซึ่งก็แน่นอน กลุ่มนี้จะได้เข้าชมและเลือกผลงานชิ้นนั้นไปก่อน ทางเราก็คงได้แต่รอและรอ
ส่วน Tips ข้อสุดท้ายของการประมูลที่เหมาะกับยุคแห่งการลงทุนและ NFT นั้นก็คือเรื่องของการศึกษาตลาดผลงานศิลปะ เพราะเราจะได้เห็น Demand & Supply รวมถึงเทรนด์ของผลงานศิลปะที่จะมาถึงในอนาคตอันใกล้ เพราะถ้าในอนาคตที่เราเริ่มสะสมชิ้นงาน เราจะได้รู้ว่างานไหนที่จะสามารถเพิ่มมูลค่าให้เราได้
อ่านมาจนถึงตรงนี้ เราก็คงจะมองภาพ “งานประมูลศิลปะ” ออกว่าเป็นเรื่องที่เกิดขึ้นมานานแล้วก็เป็นหนึ่งในกลไกที่สำคัญในการขับเคลื่อนวงการศิลปะในแง่ของการเพิ่มมูลค่าให้ผลงานของศิลปินแต่ละคนนั่นเอง ถ้าอยากรู้ว่าบรรยากาศการประมูลในบ้านเราเป็นยังไง ลองเข้าไปดูที่คลิปนี้ได้: https://www.facebook.com/bangkokartauctioncenter/videos/344030011127114
แต่จะแอบบอกนิดนึงว่า Bangkok Art Auction Center เค้ากำลังจะจัดงานประมูลครั้งต่อไปวันที่ 11 กันยายนที่จะถึงนี้ รอติดตามกันได้เลย